De effecten van pensioenversoberingen op productiviteit en arbeidsmarktparticipatie

Dit artikel gaat in op de vraag in welke mate hervormingen van pensioenstelsels invloed hebben op trainingsparticipatie, het welzijn en de mentale gezondheid van oudere werknemers. Het onderzoek toont aan dat het verlagen van pensioenuitkeringen (afschaffing prepensioenregeling in de publieke sector) een substantieel en persistent negatief effect heeft op de mentale gezondheid en het welzijn van werknemers. Daarnaast blijkt dat uitsluitend grote organisaties zich aanpassen aan de nieuwe situatie door meer trainingen aan te bieden aan degenen die langer doorwerken. Dergelijke effecten zouden moeten worden meegenomen in de maatschappelijke kosten-batenanalyses van de verschillende beleidsopties die recentelijk zijn voorgesteld om pensioensystemen te hervormen. Het is zeer waarschijnlijk dat de versobering van de pensioenrechten op de lange termijn een negatief effect heeft op de productiviteit van oudere werknemers, met als gevolg dat de verwachte positieve effecten van de pensioenhervorming op de arbeidsmarktparticipatie van deze werknemers lager kunnen uitvallen dan is berekend door het CPB.